Eerste dagen op de boerderij

Donderdag 15 april 2010:
Hoera, een uurtje met de trein richting het zuiden: Vinstra. Weer heerlijk genoten van het uitzicht buiten. Zie foto.Er waren wat irritante mensen in de coupé, maar daar hebben we maar even niet op gelet haha.
Op het station werd ik opgehaald door vaders van het gezin (Svein) + twee van de drie kids. Het is heel slecht om te zeggen, maar het is echt een boer om te zien hahaha. Zijn Engels is matig (lekker veel mompelen), maar we begrijpen elkaar.
Een kwartiertje met de auto en toen waren we al op de boerderij. Daar moeders (Hanne) ontmoet. Leuke vrouw, erg open en vrolijk. Engels is top! Ze volgt een agrarische opleiding 2 dagen in de maand voor 2 jaar (versneld dus). Verder zit ze ook in een soort van boerderij-commissie om te kunnen meepraten over onderwerpen die erg van belang zijn voor de boeren. Erg interessant!
Later heb ik ook kind nr 3 ontmoet. Ze hebben dus 3 kids: een jongen (Dag) van 9 en twee meiden (Anna-Rita en Mathilda) van 5 en 2.

Hanne komt oorspronkelijk uit Oslo en Svein komt hier vandaan. Hij heeft de boerderij van zijn ouders overgenomen. Ze wonen in een huis met daar tegenover een groot ‘pighouse’ wat ze al 2 keer hebben uitgebouwd en het binnenkort voor een derde keer gaan uitbouwen. Daarnaast is het ‘sheephouse’ + allerlei hutjes waar ze tractoren e.d. kunnen parkeren. Aan de andere kant van het huis is een weide waar ze drie paarden hebben.
Het huis waar ze wonen is echt immens GROOT! Daar mogen we in Nederland echt wel jaloers op zijn hahaha. Tja, ze hebben ook lekker de ruimte hè? Onder het huis hebben ze nog een apartement laten bouwen wat ze al een aantal jaren verhuren aan een echtpaar.

Hanne en Svein doen de boerderij nu al zo’n 13 jaar. Ze zijn begonnen met varkens en later zijn de andere dieren erbij gekomen.
Qua varkens gaat het om een speciaal ras wat ze hebben. Ze ‘creëren’ vooral mannetjes. Ze hebben er zo’n 300 waarvan 25% levend verkocht wordt aan een bedrijf dat varkens onderzoekt d.m.v. een soort MRI-scan. Dit doen ze om te kijken of ze lichamelijk helemaal in orde zijn. Zo ja, dan wordt hun sperma gebruikt voor het voortplanten van nieuwe varkens. Er is maar 1 bedrijf in de hele wereld die dat soort dure scans gebruikt en die er dus voor zorgt dat de varkens niet geslacht hoeven te worden om te kijken of ze lichamelijk ok zijn. De rest van de varkens die ze het jaar erop niet meer willen hebben worden naar het slachthuis gebracht.
Qua schapen hebben ze er hier op de boerderij om precies te zijn 172. Van dat aantal zijn er 150 zwanger van 1, 2, 3, of 4 lammetjes. Gemiddeld krijgt een schaap 2 lammetjes. Ze verwachten uiteindelijk zo’n 340 lammetjes. Ze hebben een aantal maanden geleden bij ieder schaap een echo laten maken, zodat ze konden zien hoeveel lammetjes ieder schaap zou krijgen. De meeste krijgen er 2 of 3. Een stuk of 20 krijgen er 1 en maar een paar uitzonderingen krijgen er 4. Die laatste zijn echt zo breed als een salontafel, niet normaal! (zie foto)

Aangezien iedere boerderij na het lammerseizoen (en in en na de zomer) ontzettend veel schapen heeft, moeten ze een keer gaan beslissen welke ze willen houden voor het volgende ‘seizoen’ en welke niet. Dit mag echter pas gebeuren op 1 januari. Dat is wel wat krom, want van September tot December moeten ze dus zowel de ‘goede’ als de ‘slechte’ schapen eten geven en onderhouden. Maar volgens Hanne is de ‘boerderij-commissie’ daar tegenwoordig over aan het praten of het misschien veranderd kan worden.

Duss…. En dan even iets anders:
Vanaf deze dag houd ik iedere dag (in het Engels) bij hoeveel lammetjes er geboren zijn. (dan kan je zien hoe druk ik het iedere dag had hahaha)

Lambs born today:
1 (there were 2, but 1 died shortly after being born) black lamb(s)

Vrijdag 16 april 2010:
VRIJE DAG VANDAAG! (een beetje dan).
‘s Ochtends rond half 8 met z’n allen ontbeten. Dat gaat de komende weken een gewoonte worden.
Later deze ochtend heeft Hanne me het terrein laten zien: the pighouse, sheephouse, de poepbak (hahaha) en de grote ‘kachel’ die op het terrein staat en die ze gebruiken. Ze wekken op die manier namelijk zelf stroom op om alle gebouwen te verwarmen en te voorzien van electriciteit.
Binnen in het schapenhok (laten we het maar even op ‘t Nederlands houden) heb ik ook al wat schaapjes gezien. De schapen hebben allemaal een halsband om. Aan de kleur van de halsband kan je zien hoeveel lammen ze dragen: goed systeem!
Even een bijkomstigheid: ook al krijgt een schaap meer dan 2 lammen, ze houdt er uiteindelijk maar 2. De anderen worden weggehaald en met de fles groot gebracht, aangezien de moeder maar 2 tepels heeft. Uitzonderlijk is als moeders 3 lammetjes houdt. Belangrijk is dat ze voldoende melk kan geven.

Daarna met Hanne en 2 dochters naar het dichtsbijzijnde plaatsje ‘Vinstra’ geweest voor verschillende boodschappen. Rond lunchtijd waren we weer terug en heb ik een poosje me terug getrokken in mijn eigen kamer. Om half 4 kwam Hanne vragen of ik mee wilde gaan zwemmen in het zwembad (3 minuten met de auto). TUURLIJK! Eerst lekker pannenkoeken gegeten met z’n allen en daarna gaan. Wist je trouwens dat ze hier in Noorwegen vaak tomatensoep eten naast de pannenkoeken??? Huh??
In het zwembad heerlijk gezwommen (wat gespeeld met de kids) en kennisgemaakt met het Nederlandse gezin wat hier in de buurt woont. Even kort gekletst met moeders. Ze hebben 3 zoons, waarvan er 1 een goede vriend van Dag is). Rond half 7 naar huis gegaan en iedereen voorzien van wat tosti’s enzo. Later op de avond nog leuk gekletst met Hanne…
Rond 23.00 uur ging ik slapen, en MOE dat ik was! Je hoort toch van de lente energie te krijgen…nou, volgens mij moet ik nog een beetje bijkomen van Furuhaugli. Ik merk nu dat ik dat nu pas aan het verwerken ben.. dat gebeurt dus als je er vandaan bent.
Ik merk ook dat ik nu de noorse taal wat meer ga begrijpen. Volgens de Nederlandse vrouw in het zwembad duurt het minstens 6 maanden voordat het een beetje begint te werken en het duurt een aantal jaar (5-6) voordat je niet meer met een accent praat. Ze vertelde ook dat het in Noorwegen moeilijk settelen is als je de taal niet spreekt. En dan heb je ook nog te maken met de verschillende dialecten…. Nou in ieder geval: het begin is er… en daar zal het ook wel bij blijven hahaha.

Lambs born today:
None

Zaterdag 17 april 2010:
Rond 09.00 uur ben ik samen met Hanne naar de schapen gegaan. Er zijn drie verschillende hokken met schappen. Twee hokken binnen en 1 hok buiten (wel met dak). In één van de hokken binnen staan de meeste schapen, zo tussen de 75 en 100 denk ik. Iedere keer als ik daar binnenkom voel ik een soort van stresssfeer. Tja wat verwacht je met alleen maar zwangere schapen om je heen? Iedereen staat op het punt om te bevallen. De schapen die niet zwanger zijn staan buiten in de weide.
Binnen kreeg ik van Hanne een hele uitleg over het voeren: ze krijgen wat krachtvoer en daarna (veel!) gras. Ook hebben we even naar twee pasgeboren lammetje gekeken. Er waren wat problemen met 1 lam, aangezien die niet goed dronk. Het probleem lag aan de tepels… ze heeft er 4(??) in plaats van 2. Dit hoort niet, maar dat komt wel ‘s voor. Wat ze meestal doen is de overige tepels laten verwijderen.
Dus de komende dagen moeten we ze goed in de gaten houden. We hebben dit keer het lam ook geprobeerd te voeden met wat koe-melk. Dit wordt wel ‘s gedaan i.v.m. de essentiële voedingsstoffen dat het lam de eerste uren na de geboorte nodig heeft.
Verder hebben we het eerst geboren lammetje van allemaal (op de dag dat ik aankwam) gewogen en voorzien van twee oormerken. Dat is geen pretje voor hen (en ook niet voor mij, aangezien ik het lam op dat moment moet vasthouden), maar het is binnen no-time gepiept.

Nou, je moet je echt niet té emotioneel verbonden gaan voelen met die schapen, want dan ben je echt de pineut. Ik heb al verschillende horror-verhalen gehoord rondom het lammeren. Wij hebben misschien allemaal een beeld van vrolijk springende lammetjes in de wei, maar er is ook zeker een andere kant. Die ga ik waarschijnlijk ook meemaken.
1 horrorverhaal dan? Vorig jaar hebben ze tijdens het lammeren verschillende schapen moeten doodschieten, aangezien ze het lam –meestal 1 – er niet uit konden krijgen aangezien het te groot was. (zo’n 10 kilo!). Je kan het dan wel eruit krijgen met een ‘keizersnede’ maar dat kost enorm veel geld en ‘t hangt er ook vanaf hoe het lam/de moeder er aan toe zijn. Als het slecht is/gaat, dan zijn boeren verplicht om de moeder te doden in plaats van onnodig pijn te laten lijden…. Lekker dan :-S.

Verder heb ik ook nog een verhaal gehoord (geen horror-verhaal) over lammetjes die niet door hun moeder verzorgd kunnen worden (omdat ze nummer 3 of 4 zijn of omdat moeder hen niet accepteert). Hanne en Svein proberen soms die lammetjes toch op de één of andere manier te koppelen aan een andere moeder (die bijv. maar 1 lam hebben). Het koppelen van een lam aan een andere moeder luistert allemaal heel nauw en is ook wel een beetje vreemd… Zo worden er soms geboortes ge-‘faked’.
Tijdens het gesprek stonden we buiten bij de schapen en zei Hanne opeens: “Zie je dat schaap? Die zal binnenkort wel bevallen.….” HUH? Er zijn verschillende signalen waaraan je het kan zien. Er zijn 1-jarige schapen die moeten lammeren en die reageren wel anders dan de al wat oudere schapen die al een keer eerder gelammerd hebben. De 1-jarige trekken zich terug van de groep en staren een beetje stil naar de muur.De bevalling is vaak ook heel vlug. De oudere schapen maken juist heel veel herrie en gaan veel trappen als een soort nest-drang. Ook kan je het vaak zien aan de uier(s).
(Uiteindelijk had Hanne gelijk wat betreft het ene schaap. Ze is ‘s avonds bevallen van 2 lammetjes!)

Tot lunchtijd waren we zoet met voederen en kletsen (en ondertussen de kids in de gaten houden). Daarna lunchen, gekletst, naar de winkel geweest en pizza voor ‘s avonds voorbereid.
Rond half 4 ging ik met Hanne en kids op weg naar het CIRCUS (!) dat in de stad was. Eerst hebben we Mathilda afgezet bij een vriendin en toen gaan! Ik moet zeggen dat het erg mooi was om mee te maken. Er waren ook olifanten aanwezig en je kan je afvragen of dat ok is, maargoed.
Om 18.00 uur hebben we Mathilda weer opgehaald. Toevallig was de vriendin waarbij ze was 1 van de mensen die ook op Furuhaugli was tijdens het grote dog-weekend. Nog even mee gekletst.
Thuis hebben we de pizza afgemaakt en bleek dat Svein het nog best druk had gekregen, aangezien er verschillende schapen waren begonnen met lammeren toen wij in het circus zaten.
De rest van de avond had ik heerrrlijk vrij!

Lambs born today:
2 (1 had in the beginning some problems with drinking, but it’s all fine now)
2 (they are fine!) black lambs
2 (they are fine!) black lambs
2 (they are fine!)
2 (there were 3, but 1 was born dead . Mother needed help pulling 1 of
the lambs out of her)


Zondag 18 april 2010:
Om 09.00 uur heb ik Hanne geholpen met het voeren van alle schapen. Daarna zei ze dat ik binnen het schaap mocht zoeken dat op het punt stond om te bevallen. Dat kon je namelijk zien. Het duurde even, maar toch gevonden!
We hebben moeder apart gezet van de andere schapen, zodat ze op die manier rustig kon bevallen. Maar dat wordt vooral gedaan, zodat moeder een band kan opbouwen met de lammetjes die ze krijgt.
En als ze wel bij de andere schapen staat kan het ook gebeuren dat een ander schaap het lam gaat accepteren (meestal door het te likken)… en dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Al vrij snel begon de bevalling. Moeder had het moeilijk (ze blaatte van de pijn; niet fijn om te horen). Hanne vond het sneu en besloot moeder te helpen en trok de lammetjes (2) eruit, dat ging allemaal wel goed. Hanne vertelde een boel waaraan je kunt zien of het lam de goede richting op ligt om geboren te worden en hoe het zit met vruchtwater e.d. Erg indrukkend allemaal, maar ook wel beetje eng.
Daarna samen met Hanne de geboren lammeren van de dagen ervoor gewogen en van oorlabels voorzien. Er zit een hele registratie aan vast. De meeste lammetjes wegen zo’n 4 kilo bij de geboorte, maar nu verschilde het van 3,2 kilo tot 5,5 kilo. Ook hebben we gecheckt of verder alles ok was. Zo schattigom te doen! Lekker met ze knuffelen :).
Toen we nog ‘s langs de schapen liepen kwamen we bij het schaap dat de dag ervoor 3 lammetjes had gekregen (waarvan er 1 dood was). Hanne vroeg aan mij of ik iets opvallends zag?? Ja, ze was nogal stil en had een trieste uitstraling. Hanne ging haar temperatuur meten en het was boven de 40 graden! Dat kon wijzen op een infectie binnenin…. (misschien resten van het dode lam nog binnenin?). Svein heeft haar een injectie gegeven en ‘s avonds was de temperatuur al gezakt…. Gelukkig! Veel in de gaten houden dus.
Na de lunch heb ik ‘the office’ schoongemaakt. Oftwel: een kantoor in hetzelfde gebouw als waar twee van de drie schapenhokken zijn. Het was nodig om dat even schoon te maken (gezien mijn schoonmaak-ervaring hahaha), want de komende weken wordt daar om beurten geslapen door Svein en Hanne om ‘s nachts de schapen ook in de gaten te houden. Tijdens het schoonmaken heb ik ook af en toe wat foto’s en een filmpje gemaakt. Kijk maar!
Na mijn schapenavontuur van deze dag heb ik een chocoladetaart gemaakt, aangezien Hanne een speciaal diner ging maken voor ons en de ouders van Svein die in het huis ernaast wonen. Het was een soort van speciaal diner i.v.m. mijn komst en ook omdat het de komende weken er vast niet meer van gaat komen om gezellig uitgebreid en rustig met elkaar te kunnen eten.
Dit alles was erg leuk (en lekker!). Na het diner heb ik nog een hele poos met Swein z’n moeder gesproken in het Engels over vanalles en nog wat. Leuk!
Laat op de avond heb ik nog met Swein gekletst over de geboorte van lammetjes. Het ergste wat je volgens hem kan hebben is als een lam doodgeboren wordt. Minder stressvol is als de achterpoten eerst komen, je moet dan gewoon heel vlug het lam eruit trekken, want als je te langzaam bent dan krijgt het lam veel vruchtwater binnen (omdat het hoofd als laatste komt), waardoor het kan overlijden.
Normaal gesproken zie je in het begin bij een normale bevalling twee voorpoten en het snuitje. Het is riskanter als het lam met het snuitje en 1 poot naar buiten komt. Mocht je moeder willen helpen, dan kan dat niet. Je moet aan beide poten kunnen trekken als je wilt helpen. Dus als er maar 1 poot is, dan moet je bij het schaap naar binnen om de 2e poot te vinden en naar buiten brengen. Pas dán kan je trekken.
En als een schaap meerdere lammetjes krijgt moet je er niet klakkeloos vanuit gaan dat als je een snuitje en 2 voorpoten ziet dat het 1 lam is. Het is ook goed mogelijk dat het een snuit van 1 lam is en de poten van een ander lam. Zoooo, je moet echt overal goed op letten!

Lambs born today:
1 (very small, but it’s doing fine!)
2 (mother needed help pulling both lambs out of her )
2 (feet were not good during birth; just one outside instead of 2, so mother needed help)


Nou dat was me een weekje wel. Weer een lang blog, maar wel REUZE interessant :)
Daaaag, tot snel!
Liefs,


Roeline